Thả hồn trong khung cảnh núi non sông nước hữu tình ở chùa Hương Hà Nội

Chùa Hương được mệnh danh là “vùng đất thiêng” với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và kiến trúc đền chùa độc đáo. Không chỉ là nơi linh thiêng mà hình ảnh chùa Hương còn có giá trị lịch sử và văn hóa rất lớn. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm những hoạt động vui chơi, giải trí và lễ hội đặc sắc.

Chùa Hương được xây dựng vào cuối thế kỉ 17 (Ảnh: sưu tầm)

Chùa Hương là một trong những địa điểm tâm linh nổi tiếng của Thủ đô, thu hút hàng ngàn du khách đến tham quan, chiêm bái mỗi năm. Nếu có cơ hội du lịch Hà Nội, bạn đừng quên ghé thăm chùa Hương để cảm nhận sự tuyệt vời và kỳ diệu mà nơi này mang lại.

>>> Xem thêm: Du Lịch Lễ Hội

1. Giới thiệu về chùa Hương

1.1 Chùa Hương ở đâu? Cách di chuyển đến chùa Hương

Chùa Hương cách Hà Nội bao xa? Chùa Hương, còn được biết đến với các tên gọi khác như chùa Hương Tích… Địa chỉ chùa Hương nằm bên bờ sông Đáy, thuộc X. Hương Sơn, H. Mỹ Đức, cách trung tâm TP. Hà Nội khoảng 55km.

Để đến chùa Hương từ trung tâm Hà Nội sẽ có nhiều phương tiện cho bạn lựa chọn:

Xe buýt: bạn có thể bắt tuyến xe buýt đi chùa Hương số 103 chạy từ Bến xe Mỹ Đình đến chùa và ngược lại. Xe hoạt động từ 5:00 – 20:00 hàng ngày với tần suất 15 phút/chuyến. Giá vé là 9.000 VNĐ/vé 1 chiều/người. Tuy nhiên, việc di chuyển bằng xe buýt có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt là trong giờ cao điểm và có thể khó tìm được chỗ ngồi.
Xe máy: Đi xe máy là lựa chọn tiện lợi và tự do hơn, bạn có thể điều chỉnh lịch trình và ghé qua các địa điểm khác trên đường đi đến chùa Hương.
Thuê xe riêng: Nếu đi nhóm đông hoặc đi cùng với gia đình thì bạn nên thuê xe ô tô có tài xế là thuận tiện và thoải mái nhất.

Tuy nhiên, bạn không thể lái xe trực tiếp đến chùa Hương. Thay vào đó, bạn cần mua vé đi thuyền ở khu vực cổng vào, sau đó lên thuyền tại bến Đục và đi xuôi dọc theo Suối Yến để đến các điểm chính của chùa. Tuyến đường thủy này chừng 4km và mất từ 45 phút đến 1 tiếng để đi từ bến tàu vào chùa.

Du Khách phải đi thuyền để vào Chùa Hương

Chùa Hương không chỉ là một ngôi chùa mà còn là tên gọi chung cho quần thể văn hóa và tôn giáo bao gồm hàng chục ngôi chùa, đền, đình linh thiêng khác như chùa Thiên Trù, đền Trình, chùa Giải Oan… Trung tâm của quần thể này là chùa Hương, nằm trong động Hương Tích hay còn được gọi là chùa Trong.

1.2 Chùa Hương được xây dựng khi nào? Chùa Hương thờ ai?

Vào khoảng cuối thế kỷ 17, ngôi chùa chính thức được xây dựng. Tuy nhiên, trong cuộc kháng chiến chống Pháp năm 1947, chùa đã bị tàn phá nặng nề. Sau đó, nhờ sự chỉ dạy và hướng dẫn của cố hòa thượng Thích Thanh Chân, hòa thượng Thích Viên Thành đã phục dựng lại chùa vào năm 1988.

Chùa Hương được xây dựng vào cuối thế kỉ 17 (Ảnh: sưu tầm)

Mỗi đền, chùa trong quần thể này sẽ có tín ngưỡng thờ cúng khác nhau, cụ thể:

Động Hương Tích thờ tượng Phật Bà Quan Âm bằng đá xanh được chạm khắc vào thời Tây Sơn Cảnh Thịnh năm thứ 2 (1793).
Đền Trình chùa Hương thờ Thần tướng Quan Tư Mã Hùng Lang, người đã góp công đánh giặc ngoại xâm phò tá vua Hùng Vương thứ VI.
Đền Cửa Võng (đền Vân Song) thờ bà Chúa rừng có danh hiệu là Thượng Ngàn Vân Hương công chúa Lê Mai Thánh Mẫu.
Chùa Thiên Trù (chùa Trò), chùa Ngoài là một thiền viện lớn, nơi cho các nhà tu hành đạo Phật, lưu giữ các tài liệu kinh, luật, luận của đạo Phật tu tập.
Các công trình khác như Chùa Bắc Đài, đình Quân, chùa Cả, chùa Tuyết Sơn thờ ngũ hổ và tín ngưỡng cá thần.

1.3 Sự tích chùa Hương Hà Nội

Chùa Hương gắn với tín ngưỡng thờ Phật Bà trong dân gian. Tương truyền, tại vùng “núi thiêng đất lành” này có công chúa Diệu Thiện, còn gọi là Bà Chúa Ba, đã đáp lời kêu gọi của Quán Thế Âm Bồ tát và tu hành theo đạo Phật 9 năm, cuối cùng thành Phật vào đúng ngày Phật đản (19 tháng 2 âm lịch).

Tháng 3 năm Canh Dần (1770), chúa Trịnh Sâm đã đi thắp hương và ngắm cảnh ở động Hương Tích. Ông còn cho khắc dòng chữ “Nam thiên đệ nhất động” (Động đẹp nhất trời nam) lên tảng đá bên ngoài cửa động.

Chúa Trịnh Sâm được xem là người đã đưa động Hương Tích trở thành di tích lịch sử vĩ đại, đồng thời đặt nền móng cho sự phát triển của lễ hội chùa Hương sau này. Từ khi chúa Trịnh Sâm đặt chân đến động Hương Tích, cứ mỗi độ xuân về, du khách thập phương lại kéo về đây rất đông để dâng hương và tham quan, thưởng ngoạn phong cảnh chùa Hương nên thơ, hữu tình.

Trước đây, lễ hội chùa Hương thường được tổ chức sau lễ khai sơn của làng Yên Vỹ vào ngày 6 tháng Giêng (ÂL). Cho đến nay, lễ hội chùa Hương vẫn diễn ra hàng năm vào ngày này.

2.Du lịch chùa Hương có gì hấp dẫn?

2.1 Chiêm bái các điểm đến đẹp ở chùa Hương

Dưới đây là những địa điểm tham quan mà bạn nên ghé thăm một lần khi đến chùa Hương – một trong những ngôi chùa Hà Nội nổi tiếng bậc nhất khu vực miền Bắc:

Bến Đục chùa Hương:

Điểm xuất phát đầu tiên của chuyến hành hương là bến Đục. Thông thường, việc di chuyển từ Hà Nội đến bến Đục mất hơn 2 giờ đồng hồ. Đối với nhiều du khách, việc đi thuyền trên Suối Yến Vĩ từ bến Đục mang đến một trải nghiệm đặc biệt và trở thành nguồn truyền cảm hứng cho nhiều nhà thơ nổi tiếng sáng tác nên những bài thơ lãng mạn đi vào lòng người.

Bến Đục chùa Hương (Ảnh: sưu tầm)

Suối Yến chùa Hương:

Khi tham quan Suối Yến, du khách sẽ được tận mắt nhìn ngắm những cánh đồng lúa xanh mơn mởn, những ngọn núi đá vôi hiểm trở trải dài đến tận chân núi Hương. Từ trên thuyền, bạn có thể dễ dàng quan sát bên trái là núi Phượng Hoàng và núi Đôi Chèo có hình dáng giống một con trăn Ấn Độ. Núi Ngũ Nhạc và đền Trình nằm về phía bên phải, là địa điểm du khách thường dừng chân để thắp hương cầu nguyện với Thần Núi.

Suối Yến đẹp thơ mộng (Ảnh: sưu tầm)

Đền Trình chùa Hương:

Đền Thượng Quan, còn gọi là Đền Trình, nằm cách bến Đục khoảng 300m và là điểm dừng chân đầu tiên trên hành trình đến chùa Hương. Đền được xây dựng ngay dưới chân núi Ngũ Nhạc. Tuy nhiên, trong cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp vào thế kỷ 20, đền đã bị phá hủy nghiêm trọng và được phục dựng lại vào năm 1992.

Đền Trình (Ảnh: sưu tầm)

Động Long Vân:

Từ bến Long Vân, bạn cần phải leo lên độ cao khoảng 150m để đến được chùa Long Vân, sau đó tiếp tục đi một đoạn qua eo núi nữa là sẽ tới động Long Vân. Động Long Vân có không gian rộng rãi, mát mẻ và thoáng đãng.

Động Tuyết Sơn:

Tuy động nằm giữa núi nhưng đường đi đến đây lại khá dễ dàng. Động Tuyết Sơn gây ấn tượng với du khách khi sở hữu nhiều nhũ đá mang hình thù độc đáo, quyến rũ lạ thường.

Động Hương Tích:

Động Hương Tích là điểm đến chính của các đoàn hành hương khi tới quần thể chùa Hương bởi nơi đây có “Chùa Trong” hay còn gọi là chùa Hương. Nhìn từ xa, hang động có hình dáng giống như một con rồng đang mở miệng. Trên tường động miệng còn khắc dòng chữ Việt cổ: “Nam Thiên Đệ Nhất Động”, có từ năm 1770, được dịch là “Động Cực Nhất của Nam Giới”.

Bên trong chùa, du khách sẽ được ngắm nhìn nhiều bức tượng Phật, Quán Thế Âm và các vị thần Phật khác được chế tác từ đá xanh, trong đó tượng Phật Bà Quan Âm là ấn tượng nhất.

Bên trong động Hương Tích (Ảnh: sưu tầm)

Động Hương Tích còn có nhiều nhũ đá và măng đá tự nhiên. Sau nhiều năm, một số nhũ đá đã trở nên nhẵn nhụi. Một số người tin rằng nếu được sờ và xoa vào, những điều may mắn và phép màu sẽ đến với cuộc sống của họ.

Có hai hình thức du khách có thể lựa chọn để đến Động Hương Tích là leo núi hoặc đi cáp treo. Hành trình leo núi đòi hỏi sức khỏe và thể lực tốt vì phải vượt qua hàng nghìn bậc đá có độ dốc cao, kéo dài một giờ đồng hồ.

Chùa Thiên Trù:

Sau khi thuyền của bạn cập bến, điểm đến đầu tiên bạn sẽ ghé thăm là chùa Thiên Trù, còn được gọi là chùa Ngoài hoặc bếp trời. Đây là một trong những địa điểm quan trọng của khu phức hợp, cũng như đóng vai trò là nơi tổ chức lễ khai mạc của lễ hội chùa Hương. Bên cạnh giá trị tôn giáo và kiến trúc độc đáo, chùa Thiên Trù còn có ngôi Bảo tháp Viên Công, nơi an táng người đã lập nên ngôi chùa này – thiền sư Viên Quang.

Chùa Bảo Đài:

Chùa có vị trí nằm ngay dưới chân núi, được thiết kế theo phong cách kiến trúc nhà Nguyễn đặc trưng.

Chùa Giải Oan:

Chùa được xây dựng trên con đường đi đến động Hương Tích, chỉ cách tầm 2,5km trên núi Long Tuyền. Ngắm nhìn chùa, bạn sẽ cảm nhận được vẻ đẹp cổ kính, hoài niệm rất bình yên.

Chùa Giải Oan cổ kính khi nhìn từ xa (Ảnh: sưu tầm)

Chùa Thanh Sơn:

Chùa Thanh Sơn có cửa vào từ cả hai phía sông và núi, tạo ra một bức tranh thiên nhiên đẹp hùng vĩ. Đây là một trong những ngôi chùa thể hiện nét đặc trưng của tín ngưỡng Việt Nam.

Hang Sũng Sàm:

Hang Sũng Sàm nằm ở độ cao khoảng 100m, chiều rộng trung bình 15m và cửa hang hướng về phía Tây Nam.

2.2 Hòa vào không khí nhộn nhịp của lễ hội chùa Hương dịp đầu năm

Lễ hội chùa Hương được coi là một trong những sự kiện tôn giáo lớn bậc nhất ở miền Bắc nước ta sau dịp Tết Nguyên Đán hàng năm, thu hút hàng triệu Phật tử và du khách đến từ khắp nơi. Đây cũng là lễ hội kéo dài nhất tại Việt Nam, diễn ra từ ngày 6 tháng Giêng (ÂL) đến ngày 6 tháng 3 (ÂL), nhưng lễ hội chính được tổ chức từ ngày 15 đến ngày 20 tháng 2 (ÂL).

Lễ hội sẽ thực hiện các nghi thức, sự kiện tâm linh như lễ dâng hương, lễ rước và lễ thiền. Lễ hội này dành cho ba tôn giáo chính ở Việt Nam: Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo.

Lễ hội chùa Hương thu hút đông đảo du khách từ khắp mọi nơi đến tham gia (Ảnh: sưu tầm)

Trong thời gian diễn ra lễ hội, rất nhiều người đã hành hương đến chùa để cầu nguyện cho một năm mới an khang và thịnh vượng. Tất cả mọi người tham gia lễ hội đều cố gắng vượt qua những chặng đường khó khăn để đến được Động Hương Tích với niềm tin mãnh liệt rằng các vị thần có thể nhìn thấu lòng thành của họ và điều ước của họ sẽ trở thành hiện thực.

2.3 Tham gia các hoạt động giải trí thú vị

Bên cạnh việc khám phá truyền thống và văn hóa Việt Nam vào dịp lễ, du lịch chùa Hương du khách còn có cơ hội tham gia các hoạt động giải trí và trò chơi truyền thống đặc sắc như thi thổi cơm, thi kéo co, bơi thuyền, hát dân ca, hát chèo…

2.4 Thưởng thức những món ăn ngon độc đáo khi du lịch chùa Hương

Nếu bạn ghé thăm chùa Hương, đừng quên ghé nhà hàng Mai Lâm để thưởng thức những món ăn ngon và độc đáo. Ngoài ra, trên con đường từ bến đò đến động Thiên Trù cũng có nhiều quán ăn uống khác để bạn lựa chọn theo sở thích và khẩu vị của mình.

2.5 Mua các món đặc sản ở chùa Hương về làm quà

Một số đặc sản chùa Hương mà bạn có thể mua để làm quà tặng người thân, bạn bè, đồng nghiệp:

Rau sắng: rau sắng thường được sử dụng để nấu canh với cá hay thịt. Tuy nhiên, giá của rau này khá đắt do khó trồng.
Mơ chùa Hương: mơ chùa Hương được trồng nhiều ở các sườn núi hay thung lũng. Loại mơ này có quả nhỏ, màu vàng hoặc có chỗ có màu đỏ hồng với một lớp lông tơ phủ bên ngoài vỏ. Mơ chùa Hương có vị chua nhẹ, có thể dùng làm thức uống giải nhiệt vào những ngày hè nóng bức.
Chè lam: chè lam là một loại bánh rất nổi tiếng và được xem là đặc sản của Hà Nội. Bánh có vị dẻo thơm và cay cay của gừng, tạo nên một món bánh có hương vị ngon khó cưỡng.
Bánh củ mài: bánh có vị ngọt dịu và thường được bày bán dưới dạng gói nhỏ, rất tiện để bạn mua mang về.

Chè lam – đặc sản chùa Hương (Ảnh: sưu tầm)

2.6 Đi cáp treo chùa Hương thưởng ngoạn khung cảnh hữu tình từ trên cao

Đi đến cổng vào Động Hương Tích bằng cáp treo chỉ mất khoảng 10 – 15 phút. Ngồi bên trong cabin, bạn có thể thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp lãng mạn của cảnh quan bên dưới, từ núi rừng xanh bạt ngàn cho tới các ngôi chùa, đình tuyệt đẹp nơi ven đường.

Nếu bạn muốn tránh mệt mỏi và có thêm nhiều trải nghiệm, bạn có thể mua vé một chiều để lên núi bằng cáp treo rồi sau đó đi bộ xuống núi.